Dwanggedachten en het coronavirus

Misschien ben je in therapie bezig om te oefenen om niet toe te geven aan je dwanggedachten. Als je hier wel aan toegeeft ben je bezig met een dwanghandeling.

Er zijn door de RIVM voor iedereen regels opgelegd om te zorgen dat we met z’n allen zo min mogelijk risico lopen om besmet te raken met het coronavirus. Zodat we de kwetsbare mensen in onze samenleving beschermen. Een aantal van deze regels kan botsten met wat jij aan het doen was om minder last te hebben van je dwanggedachten. Ze zijn strijdig met de stappen die je ondernam om dwanghandelingen juist te verminderen of te stoppen.

Dat wat onderdeel was van je dwang en wat je probeert af te bouwen, wordt nu opeens geadviseerd (bijvoorbeeld vaak je handen wassen). Deze tegenstrijdigheden kunnen vragen en spanning met zich mee brengen. Ook kan het zijn dat het je meer moeite kost om de dwanghandelingen achterwege te laten. We willen je helpen herinneren hoe dwang werkt en hoe je daar in deze tijd het beste mee om kunt gaan.

Dwangproblematiek gaat gepaard opdringende gedachten. Als iemand meent dat deze gedachten een serieuze waarschuwing zijn voor gevaar of voor een ramp, dan geeft dat spanning. We spreken dan van een dwanggedachte. Deze catastrofale interpretatie van de eigen gedachtes samen met het ongemakkelijke gevoel dat erop volgt kan ertoe leiden dat mensen veiligheidsmaatregelen gaan treffen. Dit gebeurt dan vaak in de vorm van dwanghandelingen en vermijden.

Op de korte termijn zorgen de dwanghandelingen en vermijding voor verlichting van de spanning, op de lange termijn leidt het tot het in stand houden van de klachten. Men leert immers niet dat ook zonder de veiligheidsmaatregelen de gevreesde ramp waarschijnlijk niet zal uitkomen, of te hanteren is. In de behandeling van dwangklachten wordt geoefend met het afbouwen van deze veiligheidsmaatregelen.

Het coronavirus vraagt ons om goed op onze hygiëne te letten. Hoe kun je het beste omgaan met een kwetsbaarheid voor dwangklachten in tijden van corona? Een aantal tips op een rijtje:

• Kies een betrouwbare bron voor het volgen van nieuws en updates over het coronavirus (bijv. RIVM, WHO).
• Weersta de verleiding om alles te willen weten over het coronavirus. Stel een limiet aan de hoeveelheid tijd die je spendeert aan het lezen van info. Een maximum van 5 minuten per dag zou voldoende moeten zijn.
• Geef jezelf permissie om enkele basisveiligheidsmaatregelen te hanteren op basis van de aanbevelingen van het RIVM, maar meer ook niet. Maak de regels ook niet strikter dan het RIVM adviseert. Versoepelen de officiële maatregelen? Volg de richtlijn en versoepel ook je eigen gedag door de maatregelen te laten vervallen.
• Vraag je bij handelingen af of deze daadwerkelijk noodzakelijk zijn. Minimaliseer de tijdsduur en frequentie van bijvoorbeeld schoonmaken of handen wassen.
• Toets bij mensen in je omgeving, die niet gedreven worden door angst, wat zij als redelijk zien en neem hier een voorbeeld aan.
• Vraag geen geruststelling aan anderen over je zorgen, het gaat er juist om dat jij jezelf kunt geruststellen, zonder dwanghandelingen uit te hoeven voeren.
• Een sociaal netwerk en lichamelijke beweging is van belang voor onze gezondheid, vraag je zelf af hoe je binnen de kaders van de opgelegde maatregelen sociaal contact en lichamelijke beweging kunt blijven onderhouden.
• Mensen met dwang en angststoornissen vinden het over het algemeen moeilijk om met onzekerheid om te gaan. Als je kunt accepteren dat er nog een hoop onduidelijkheden zijn en met het ongemak om probeert te gaan, zal dat erg helpen om de spanning beter te hanteren.
• Als je een behandelaar hebt, bespreek hiermee je zorgen.

Meer informatie over dwang en corona? Kijk op de website van de International OCD Foundation.