50 jaar dialyse

“Vroeger waren mensen echt doodziek na een dialysebehandeling”, vertelt dr. Wim van Dorp, “ook door de chronische bloedarmoede. De komst van Epo was geweldig, hiermee kunnen we de bloedwaarden tot bijna normaal brengen.” Enthousiast somt hij de verbeteringen van de afgelopen decennia op: “De bloeddruk is inmiddels veel beter onder controle te houden. De kunstnier is enorm veel efficiënter geworden, dialyseren duurt daardoor veel korter. En er zijn minder complicaties; áls een shunt al verstopt raakt, is dat tegenwoordig snel verholpen, terwijl dat vroeger een hoop ellende gaf. Tot operaties aan toe. En vergeet de ICT niet, die heeft ook enorm veel gebracht. Een diagnose stellen duurde vroeger weken, nu is er al snel een behandelplan. Dialyseren blijft belastend voor patiënten, maar de resultaten zijn sterk verbeterd. Onlangs is een patiënt van 86 na 15 jaar dialyseren overleden, zo lang was vroeger ondenkbaar.”

Ook ondenkbaar is het dat er vroeger nog gewoon gerookt werd op de dialyseafdeling. “Gelukkig leveren nieuwe inzichten ook op het gebied van preventie en kwaliteit van leven veel op” verklaart van Dorp. “Voor jongere mensen met nierfalen zijn er nog een aantal preventieve maatregelen, zoals cholesterol- en bloeddrukverlaging, of lifestyle-aanpassingen waardoor ze niet of later aan de dialyse komen. Bij ouderen is nierfalen vaker het gevolg van meerdere aandoeningen. Met onze locaties in Hoofddorp en Velsen-Noord is de toegankelijkheid voor dialyse voor deze groeiende groep in de regio vergroot. Gelukkig komen ook steeds meer mensen aan de beurt voor een transplantatie. 35% wordt geholpen met een nier van een levende donor, al dan niet familie, 65% via Eurotransplant. De wachtlijst is inmiddels geslonken naar 2-3 jaar.”

“Het principe van dialyse is nog steeds het onttrekken van de afvalstoffen uit het bloed door middel van het uitwisselen met in water opgeloste stoffen (‘badwater’). 80% kiest voor hemodialyse, waarbij een kunstnier het bloed filtert dat uit het lichaam loopt via een shunt of katheter. 20% maakt gebruik van de peritoneale dialyse, waarbij de buikwand zelf als filter fungeert. Deze ‘buikspoelingen’ kunnen ook ’s nachts thuis plaatsvinden.

Van oudsher worden patiënten met standaard-hemodialyse behandeld. Door allerlei ontwikkelingen is de behandeling veel beter en efficiënter geworden, maar de impact op je leven blijft enorm. De meesten kiezen hiervoor, gemiddeld 3 keer per week, 4 uur in het ziekenhuis. Dat kan ook thuis, waar patiënten zichzelf of met behulp van hun partner of een verpleeg kundige kunnen behandelen. Tenslotte is er nog een groep die ’s nachts in het ziekenhuis, terwijl ze slapen, gedialyseerd worden.”

Dat de ontwikkelingen nog steeds doorgaan ziet van Dorp ook tijdens zijn werk bij het LUMC op de afdeling niertransplantatie. “Echt fantastisch hoe ze van eigen cellen al een niertje kunnen maken! Het zal nog wel even duren, maar daar zit de toekomst. Laten we hopen dat dialyse tegen die tijd daardoor niet meer nodig is.”