Begeleiding nierpatiënt belangrijk
Publiceerdatum
Wanneer iemands nierfunctie is afgenomen tot onder de 10 procent zijn er grofweg twee behandelmogelijkheden: transplantatie of dialyse. Hoewel het aantal levende nierdonoren stijgt, is het merendeel van mensen met ernstig nierfalen aangewezen op dialyse. Dit kunstmatig filteren van bloed om afvalstoffen af te voeren kan op meerdere manieren, overdag of ’s nachts, en zelfs vanuit huis. Iedere keuze brengt voor- en nadelen met zich mee voor de patiënt en eventuele gezinsleden. Goede begeleiding tijdens het keuzeproces is dan ook van groot belang, vertellen Karima Farhat en Niels Schut, beiden internist-nefroloog in het Spaarne Gasthuis.
Welke verschillende dialyse-opties zijn er?
Farhat: “Patiënten kunnen hemodialyse of buikdialyse ondergaan. Voor hemodialyse moeten mensen meerdere malen per week een aantal uur gebruikmaken van een dialysemachine met een kunstnier waar bloed doorheen wordt gevoerd. Bij buikdialyse wordt iemands bloed gezuiverd met behulp van het buikvlies en spoelvloeistof in de buikholte. Deze vloeistof moet meerdere malen per dag ververst worden via een katheter. Beide behandelingen kunnen zowel overdag als ’s nachts gedaan worden, in het ziekenhuis of thuis.”
Schut: “Het is belangrijk al deze mogelijkheden te bespreken met de patiënt. Artsen hebben natuurlijk ideeën over welke behandelvorm het beste aansluit, maar uiteindelijk is het de bedoeling dat iemand zelf een geïnformeerde keuze kan maken samen met familie en de omgeving. Dokters, dialyseverpleegkundigen, diëtisten en maatschappelijk werkers kunnen iemand begeleiden in dit keuzeproces door zoveel mogelijk kennis te delen met een patiënt.”
Hoe groot is de impact op iemands leven?
Schut: “Nierfalen heeft een enorme invloed op het dagelijks functioneren, ongeacht het soort behandeling. Wanneer iemand hemodialyse ondergaat in een dialysecentrum, is hij of zij daar drie keer per week minstens vier uur aan kwijt, plus reistijd. Als het medisch verantwoord is, heeft men de mogelijkheid om de behandeling thuis te ondergaan. Dit biedt meer comfort, maar betekent ook dat iemand zichzelf een paar keer per week met een flinke naald moet prikken of dit moet laten doen door een partner of thuisdialyseverpleegkundige. Bij buikdialyse is prikken niet aan de orde, maar wanneer iemand ervoor kiest de spoelvloeistof ’s nachts te verversen met behulp van een apparaat, staat er wel een machine met slangen aan het bed.”
Farhat: “Voor patiënten met kinderen komt er nog een extra afweging bij kijken. Thuisdialyse betekent minder ziekenhuisbezoeken, maar maakt van het huis een medische behandelplek. Sommige ouders willen dat deel liever buiten de deur houden. Het blijft een kwestie van kiezen.”
Op welke manier begeleiden jullie patiënten hierbij?
Schut: “Het gesprek staat centraal. Als nefrologen hebben we langdurig patiëntcontact, waardoor je mensen goed leert kennen. Dat maakt het mogelijk gedurende het ziekteproces veel gesprekken te voeren om een balans te zoeken tussen medische behandeleisen en de wensen van de patiënt en zijn of haar omgeving. Ook na de keuze voor een bepaalde behandeling blijven we evalueren. Niks is in beton gegoten.”
Farhat: “Dat maakt het zo waardevol dat wij binnen ons dialysecentrum in het Spaarne Gasthuis alle verschillende behandelvormen kunnen aanbieden. Tijdens een serie gesprekken, waarbij we ook actief de familie betrekken, lopen we alle mogelijkheden door. Van transplantatie tot dialyseren, of de keuze om dit juist niet te doen. We bespreken alles en welke behandeling je ook kiest, je kunt altijd bij ons terecht. Dat maakt de band met onze patiënten best bijzonder.”
Bron: bijlage ‘Jeugd, Gezin en Gezondheid’, Trouw, 28-09-2018