Burnout preventie advies

Even voorstellen

Mijn naam is Sam Witte, ik ben 20 jaar oud en studeer toegepaste psychologie aan de hogeschool Leiden. Van februari 2021 tot juni 2021 heb ik voor de minor levenslooppsychologie die ik volgde een klein onderzoek gedaan over burn-out preventie bij ziekenhuisverpleegkundigen. Ik heb dit onderzoek mogen uitvoeren onder leiding van Ariane van Wamel, nursing liaison officer en chief nursing information officer in het Spaarne Gasthuis. Het resultaat is een adviesrapport met een voorstel voor een interventie.

Het onderzoek

Ik heb kwalitatief onderzoek gedaan en een advies gegeven aan het Verpleegkundig Staf Convent van het Spaarne Gasthuis over burn-out preventie bij verpleegkundigen. Ik heb mij hierbij gefocust op de volgende probleemstelling: welke factoren dragen bij aan burn-out preventie onder ziekenhuisverpleegkundigen in Nederland? De opgestelde deelvragen (om de probleemstelling te kunnen beantwoorden) gingen in op veerkracht, empathie, werkbetrokkenheid en het werkklimaat. Door vooraf literatuuronderzoek en het afnemen van vier interviews heb ik deze probleemstelling met bijbehorende deelvragen verder onderzocht en conclusies kunnen trekken. De interviews zijn bij zowel de doelgroep zelf (verpleegkundigen) als deskundigen afgenomen.

Conclusie en advies in het kort

Het werkklimaat is een van de grootste factoren die een rol speelt bij burn-out preventie onder verpleegkundigen. Factoren die onder andere een negatieve invloed kunnen hebben: werkdruk, personeelstekort en dat er steeds meer productie gedraaid moet worden. Factoren die onder andere een positieve invloed kunnen hebben: erkenning en waardering, loopbaanbegeleiding, ontwikkelmogelijkheden en interdisciplinair samenwerken.

Over het empathisch vermogen kwam naar voren dat een balans bevorderend is voor burn-out preventie: niet erin doorslaan maar ook niet afgestompt raken. Op het moment dat verpleegkundigen alles mee naar huis nemen is dat meestal niet bevorderlijk voor burn-out preventie, maar weinig of geen empathie tonen óók niet. Empathie tonen zorgt er namelijk voor dat je een band kunt opbouwen met collega’s en patiënten waardoor je meer werkplezier kunt ervaren.

Werkbetrokkenheid kwam ook als belangrijke factor naar voren in het onderzoek. Niet alleen werkbetrokkenheid bij verpleegkundigen, maar ook bij leidinggevenden en de werkgever zelf is belangrijk. Als laatste kunnen verpleegkundigen in onverwachtste situaties komen, tegenslagen liggen op de loer en het vergt veel inspanning. Een bepaalde mate van veerkracht is nodig om hiermee om te kunnen gaan.

Kortom, zowel persoonlijke als omgevingsfactoren spelen een rol en dat houdt in: het werkklimaat positief beïnvloeden, empathisch vermogen reguleren, veerkracht bevorderen en werkbetrokkenheid stimuleren.

De complimentenweek focust zich vooral op het stukje erkenning en waardering voor verpleegkundigen. Elke week wordt er een verpleegkundige in het zonnetje gezet tijdens de complimentenweek: ‘de verpleegkundige van de week’. In de eerste plaats gaat het om verpleegkundigen binnen hetzelfde team/op dezelfde afdeling, maar andere zorgverleners en medewerkers kunnen er ook bij betrokken worden. Op deze manier kun je de band en betrokkenheid vergroten tussen andere teams in het ziekenhuis.

Tijdens de complimentenweek wordt er een whiteboard of prikbord geplaats in een algemene ruimte voor medewerkers met een foto of naam van de verpleegkundige van de week. Aan het begin van de week is er een beginevaluatie met het team en worden er allemaal complimentjes over de verpleegkundige van de week opgeschreven op het prik- of whiteboard, bijvoorbeeld: zorgzaam, creatief en grappig.

Gedurende de week wordt het bord aangevuld met complimentjes over handelingen die de verpleegkundige die week uitvoert, bijvoorbeeld: verpleegkundige X heeft een patiënt op een hele mooie empathische manier gerustgesteld óf heeft mij erg geholpen met de administratie.

De bedoeling is dat aan het eind van de week het bord aardig is volgeschreven door het team, maar ook andere medewerkers of zelfs patiënten zouden wat op kunnen schrijven als dat wenselijk is.

Aan het eind van de week vindt er een eindevaluatie plaats waarbij er gereflecteerd wordt op wat er allemaal op het bord staat. Sowieso het team maar ook andere genodigden kunnen hierbij aanwezig zijn.

De verpleegkundige van de week krijgt hierdoor meer inzicht in wat zijn/haar sterke kanten zijn en krijgt erkenning en waardering voor het werk wat hij/zij doet. Het is de bedoeling dat diegene een positieve boost krijgen en dit blijft vasthouden gedurende zijn/haar verdere loopbaan.

Daarnaast kunnen verpleegkundigen gedurende deze weken van elkaar leren: wat is iets wat ze van diegene bewonderen? Hoe pakt diegene dat aan? Waar kunnen ze van leren en/of iets van meepakken?

De complimentenweek wordt onder leiding van de teamleider/leidinggevende uitgevoerd en is dus verantwoordelijk voor het verloop. De complimentweek wordt wekelijks herhaald totdat iedereen aan de beurt is geweest. Er zou ook gekozen kunnen worden om de complimentenweek in delen op te splitsen. Dit houdt dan bijvoorbeeld in: twee weken complimentenweek, één week rust en dit herhalen totdat iedereen aan de beurt is geweest.

Presentatie aan VSC en belangstellenden

Op 3 juni 2021 heb ik een presentatie gegeven over mijn onderzoek voor het Verpleegkundig Staf Convent en belangstellenden. Tijdens deze presentatie geef ik uitgebreider uitleg over mijn onderzoek, advies en idee voor interventie. De presentatie is opgenomen, dus mocht je geïnteresseerd zijn dan is deze terug te kijken op intranet, alleen voor sg medewerkers …

Mijn ervaring

Ik vond dit traject bijzonder en leerzaam. Ik ben erg dankbaar dat ik dit onderzoek hebben mogen uitvoeren bij het Verpleegkundig Staf Convent van het Spaarne Gasthuis. Mijn onderzoek ging weliswaar niet in op Spaarne Gasthuis zelf, maar ik heb wel fijne begeleiding gekregen van Ariane van Wamel en interviews mogen afnemen. Ik heb veel verhalen gehoord van verpleegkundigen en deskundigen en ik wil ze nogmaals bedanken voor hun openheid. Ik heb veel geleerd tijdens dit onderzoek en heb een kijkje mogen nemen in de wereld van verpleegkundigen. Het is een bijzonder vak en mijn erkenning en waardering hebben jullie zeker!

Meer lezen over mentale gezondheid? Het VSC tipt je onderaan deze pagina enkele website linken.