Comfort-methode endoscopie

In het Spaarne Gasthuis komen elk jaar ongeveer 7.000 patiënten voor een endoscopie. Voor een groot deel van de patiënten verloopt dit kijkonderzoek zonder problemen. Maar er is ook een groep die hier als een berg tegenop ziet en heel angstig is. ‘Vaak komt dat door een nare ervaring tijdens een eerder onderzoek. Ook kan iemand te maken hebben gehad met misbruik of mishandeling’, legt Louter uit. ‘Speciaal voor die mensen hebben we drie jaar geleden de Endo-Comfort methode opgezet.’

Standaard krijgen alle patiënten tijdens de endoscopie een roesje aangeboden: een combinatie van een pijnstiller en een slaapmiddel. Toch is dat niet voor alle patiënten voldoende. ‘Ook met een roesje kunnen patiënten nog pijn voelen. Daar komt bij dat als je heel gespannen bent, een roesje minder goed werkt’, legt Vehmeijer uit. ‘Het is daarom belangrijk om de patiënt vóór die tijd op zijn gemak te stellen zodat die zich beter kan ontspannen.’

Louter en Vehmeijer zijn daarom gestart met een methode die uitgaat van de cursus ‘Comfort Talk’ van de Amerikaanse radioloog Dr. Elvira Lang. Deze techniek heeft als doel de angst en pijn te verminderen, van de wachtkamer tot aan de onderzoekstafel. Louter legt uit hoe dit werkt. ‘We maken eerst contact met de patiënt en zorgen ervoor dat deze zich gehoord en gezien voelt. Aangeven dat je de angst begrijpt, is voor iemand vaak al heel belangrijk. Vervolgens laten we de patiënt merken dat hij in goede handen is. Voordat de patiënt het roesje krijgt, proberen we voor zoveel mogelijk ontspanning te zorgen. Naast ademhalingsoefeningen, horen daar ook afleidingstechnieken bij. Zo proberen we mensen te laten nadenken over een leuke vakantie of over een fijne plek waar ze graag zijn. We maken daarbij gebruik van alle zintuigen en zeggen dingen als: luister naar de zee, voel de golfjes tegen je voeten, proef het zout op je lippen.’ 

‘Het belangrijkste hierbij is positief taalgebruik’, vervolgt Louter. ‘We zeggen bijvoorbeeld: omdat u zo goed meewerkt, gaat het onderzoek een stuk makkelijker. We zeggen ook nooit: we geven u nu een prik. Dit levert alleen maar spanning op met het risico dat mensen zich schrap zetten. Een andere afleidingstactiek is het geven van kleine opdrachtjes, zoals het ronddraaien van de grote teen. Als een patiënt zich hierop moet concentreren, leidt dat de aandacht af van het onderzoek zelf.’ Vehmeijer vertelt dat de reacties van patiënten zonder uitzondering positief zijn. ‘Veel mensen geven na afloop aan dat het onderzoek erg meeviel. Ook mensen die extreem bang waren, gingen altijd opgelucht weer naar huis.’

‘De methode is een idee van onszelf’, vertelt Vehmeijer. Drie jaar geleden hebben ze de Comfort-methode samen opgezet en in de afgelopen jaren zijn er enkele verpleegkundigen bij het team gekomen. ‘Het is belangrijk dat een collega zelf ook heel enthousiast is om dit te doen. Je moet namelijk zelf ook over een drempel heen, omdat je patiënten op een andere manier aanspreekt. Je moet mee durven gaan in hun gedachtewereld. Alle betrokken zorgprofessionals volgen daarom eerst de training Skills4Comfort, die aansluit bij de methode van Elvira Lang.’ Hoewel de methode een succes is, hebben Vehmeijer en Louter nog wel ideeën voor verbetering. ‘We onderzoeken of we een apparaat kunnen aanschaffen dat muziek en rustgevende beelden op de muur van de onderzoekskamer projecteert. Denk bijvoorbeeld aan een onderwaterwereld met mooie vissen. We verwachten dat dit bijdraagt aan nog meer rust en afleiding voor patiënten.’

Als de planner bij het eerste contact met een patiënt merkt dat iemand erg opziet tegen het onderzoek, vertellen we meteen over de Endo-Comfort methode. Ook kunnen huisartsen of andere medisch specialisten hun patiënten doorverwijzen naar de methode. ‘Ze hoeven het dan alleen maar door te geven via de verwijsbrief’, vertelt Vehmeijer. ‘Sommige verwijzers denken dat dit voor ons meer werk oplevert. Maar dat is niet zo. Het mooie is namelijk dat we aan deze patiënten geen extra tijd kwijt zijn. Het is vooral de aanpak die anders is.’