Daglichttherapie om huidkanker te genezen

Bron: Haarlems Dagblad van 31 januari 2024

Actinische keratose zijn de ruwe, droge plekjes die op de huid ontstaan, vaak door te veel blootstelling aan zonlicht. Om te voorkomen dat deze plekjes veranderen in huidkanker, is op tijd behandelen belangrijk. Daar is onder andere, hoe vreemd het ook mag klinken, fel licht voor nodig.

Daglichttherapie combineert een zogenoemde fotosensibiliserende stof - een zalfje dat op de huid wordt aangebracht - met blootstelling aan zonlicht. Wanneer dit felle licht de behandelde huid bereikt, activeert het de stof. Dit proces leidt tot de vernietiging van de aangetaste cellen, terwijl de omliggende huid wordt bespaard. Op deze manier kan worden voorkomen dat de vlekjes uiteindelijk huidkanker worden.

Lichtkamer

Deze methode kon in het Spaarne Gasthuis tot dusver alleen in de zonnige zomermaanden toegepast worden, waarbij de patiënten na het aanbrengen van de zalf letterlijk enkele uren in de zon moesten doorbrengen. Een speciale dag lichttherapiekamer, die op 2 februari voor het eerst wordt gebruikt, biedt het ziekenhuis nu de kans om het hele jaar door deze therapie aan te kunnen bieden. ’De indoor setting zorgt voor een constante en effectieve lichtkwaliteit. Die optimale lichtomstandigheden kunnen leiden tot snellere en effectievere resultaten’, stelt het Spaarne Gasthuis, dat na het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen het tweede ziekenhuis in Nederland met zo’n lichtkamer is.

„Nu kunnen we patiënten het hele jaar door behandelen, in een land waar de zon maar een beperkt aantal maanden per jaar schijnt”, stelt Louk Gonggrijp, dermatoloog in het Spaarne Gasthuis, tevreden vast. Terwijl hij zijn verhaal doet, loopt de temperatuur in de kamer op de afdeling dermatologie behoorlijk op. De oorzaak: een heleboel fel schijnende lampen die in het plafond zijn bevestigd. Zittend aan de tafel voelt het alsof je op een warme zomerdag op een terras zit. Of in een zonnestudio bent beland.

En dat is ook het gekke en paradoxale aan de therapie met artificieel daglicht: de kwaal wordt in bijna alle gevallen veroorzaakt door te veel zonlicht, maar juist daar wordt actinische keratose dus mee bestreden. „Veel mensen vinden dat inderdaad vreemd, maar het is een heel effectieve methode die al jaren wordt toegepast in binnen- en buitenland”, zegt Gonggrijp.

Verstelbare lamp

Het ziekenhuis maakte bij de behandeling van deze voorloper van huidkanker tot dusver vooral gebruik een soort verstelbare lamp, die met rood licht en van korte afstand negen minuten lang de te behandelen plekjes beschijnt. Met de nieuwe methode kunnen meerdere aan de zon blootgestelde gebieden bereikt worden, zoals hoofd, schedel, gelaat, decolleté, armen en handen, borst en oorran den. De patiënt kan de behandeling zittend in een stoel ondergaan. Gonggrijp: „Ze kunnen tijdens de behandeling een boek of de krant lezen.” Bijkomend voordeel van de daglichttherapiekamer is dat er vijf personen tegelijk behandeld kunnen worden.

„Een uur van tevoren wordt de zalf op de plekjes aangebracht”, vertelt Marjolein Angevare, gespecialiseerd verpleegkundige. „Daarna, als de lampen opgewarmd zijn, gaan de patiënten met een kook wekker aan tafel zitten. Na twee uur is de sessie voorbij.” In principe is verdere behandeling niet meer nodig, al houden de dermatologen uiteraard een vinger aan de pols. Bijkomend voordeel van de nieuwe behandelvorm is dat deze minder pijnlijk is dan de confessionele methode - met name als de plekjes zich op de gevoelige hoofdhuid bevinden - en dat het herstel sneller verloopt. Overigens wordt bij andere, verder gevorderde vormen van huidkanker nog wel gebruik gemaakt van de photo dynamische lichttherapie.

Met de nieuwe daglichttherapie verwacht het ziekenhuis veel gevallen van huidkanker te kunnen voorkomen. Dat is geen overbodige luxe in een gebied waar de ziekte sowieso de snelst groeiende kan kervorm in Nederland - bovengemiddeld vaak voorkomt.

Gonggrijp: „We zien hier bijvoorbeeld veel mensen die in de bollen hebben gewerkt. Vaak oudere, kalende mannen, met een lichte hoofdhuid, die nooit een petje droegen in de zon, omdat ze vroeger nooit op de gevaren gewezen zijn. Ook de nabijheid van zee en strand speelt een rol in de toename van het aantal huidkankergevallen in de regio. Of de welvaart: mensen gaan steeds vaker naar zonnige oorden op vakantie. Stewardessen en piloten, ook dat is een risicogroep.”

Drie B’s

Met name mensen met de drie B’s niet te verwarren met de politieke partij - moeten volgens de dermatoloog oppassen. „Blauwe ogen, bleke huid en buiten in de zon. Die combinatie verhoogt de kans op huidkanker, pigmentvlekken of een verouderende huid”, zegt Gonggrijp. De dermatoloog heeft een handig ezelsbruggetje voor zonaanbidders, waarmee veel latere ellende voorkomen kan worden, „Smeren, weren en kleren. Je kunt best naar het strand, maar smeer je een half uur voor je in de zon gaat goed in. Herhaal dat om de paar uur of nadat je bent gaan zwemmen. Blijf niet uren in de zon zitten, maar neem een parasol mee, trek een T-shirt aan en draag een petje.”

Vijf per week

Op 2 februari worden de eerste zes patiënten behandeld met de nieuwe vorm van daglichttherapie. Voorlopig gaat het om één sessie per maand, uiteindelijk wil het Spaarne Gasthuis vijf patiënten per week behandelen. Het ziekenhuis heeft een lijst met patiënten die voor de behandeling in aanmerking komen. De daglichttherapiekamer, die ook voor andere doeleinden wordt gebruikt, wordt op 8 februari officieel geopend.​