Juiste zorg op juiste plek

Publiceerdatum6 november 2019

Toen Petra Knaven in 2017 afstudeerde als verpleegkundig specialist hematologie, had ze niet kunnen dromen dat haar onderzoek naar de behoefte aan chemo thuis niet alleen zou leiden tot een pilot, maar daadwerkelijk de ziekenhuiszorg in beweging zou zetten. “De tijd was er rijp voor, alles viel op zijn plek,” verklaart programmamanager oncologie Anita de Rooij.

Knaven onderzocht bij een groep patiënten in het Spaarne Gasthuis die subcutane Bortezomib kregen in de behandeling tegen Multipel Myeloom (ziekte van Kahler) of er behoefte was om die injecties eventueel thuis toegediend te krijgen en welke variabelen daarbij van invloed zijn. “Die behoefte bleek groot bij deze groep oudere mensen, voor wie de gang naar het ziekenhuis heel ingrijpend en belastend is. Ook voor de mantelzorgers. Deze behandeling kent geen risicovolle bijwerkingen, en kan veilig thuis gedaan worden. Het vergt alleen even wat organisatie”, lacht Knaven. “De pilot sluit mooi aan bij de landelijke ontwikkelingen rondom chemozorg aan huis en bij de vraag van onze grootste zorgverzekeraar Zilveren Kruis of we hier al mee bezig waren”, vult De Rooij aan.

“Bij Multipel Myeloom is deze subcutane Bortezomib onderdeel van de eerste behandeling”, vertelt Knaven. “Als voorbehandeling voor een stamceltransplantatie, of als een palliatieve behandeling voor een betere kwaliteit en verlenging van leven.In de pilot zijn tien patiënten geïncludeerd. De behandelend oncoloog of ik beoordelen de deelname. Voorwaarden zijn alleen dat iemand de Nederlandse taal machtig is om te begrijpen wat het inhoudt, iemand moet de deur open kunnen doen en als er een hond is, moet die even in een andere kamer.” “De veiligheid voor de patiënt is belangrijk, maar die van onze verpleegkundigen natuurlijk ook”, vindt de Rooij. “We nemen ervaringen van andere ziekenhuizen mee, zoals de tip over de hond, maar ook wat te doen bij een eventuele aanrijding, waar de verpleegkundige bij betrokken raakt. Met een duidelijk zichtbaar formulier in de auto, met informatie over de medicatie en wie te bellen in geval van nood, hebben we dat ondervangen.”

Knaven: “De eerste cyclus van de behandeling vindt in het ziekenhuis plaats. Zo weten wij hoe de patiënt reageert, de patiënt zelf raakt bekend met het middel en leert de verpleegkundigen kennen. Dan bieden we de mogelijkheid tot thuis prikken aan. Wanneer de patiënt hiervoor kiest, komt een van de verpleegkundigen van de dagbehandeling langs om thuis chemo toe te dienen. De dag ervoor wordt de patiënt gebeld hoe laat wie komt. Op de dag zelf levert de apotheek de medicatie, die dubbel wordt gecheckt op de dagbehandeling. De medicatie gaat gekoeld in een speciaal rolkoffertje mee in de auto. Bij de patiënt aangekomen volgt ze exact dezelfde procedure als in het ziekenhuis. Ze checkt naam en geboortedatum, maakt een foto van de medicatie met het etiket van de betreffende patiënt, zet dit direct in Epic, via een beveiligd programma op haar Ipad. Op dat moment is er in het ziekenhuis ook iemand bereikbaar voor eventuele vragen.”

De Rooij: “We doen deze pilot omdat we zorg op maat willen bieden. Financieel heeft het nog wat haken en ogen. Op het moment dat een verpleegkundige onderweg is, is ze niet inzetbaar op de afdeling. In de periode van 20 november tot half januari 2019 zijn er 75 injecties gegeven en is er 1765 km gereden. De pilot is door de tien geïncludeerde patiënten en betrokken medewerkers heel positief ontvangen. Dit maakt dat we voorlopig doorgaan om de ervaring vast te houden.”

“Er ligt nu een advies bij de raad van bestuur. Na akkoord kunnen we verder met de uitwerking. Dat kan in eerste instantie betekenen dat we gaan opschalen met het Bortezomib middel, maar ook met andere middelen met datzelfde lage risico op reacties. Dat zou voor 200 patiënten 1400 toedieningen kunnen betekenen in de thuissituatie. Daar hoort dan de vraag bij of we dat in eigen beheer blijven doen, of dat we samenwerking zoeken met thuiszorgorganisaties. Chemo thuis is nu nog nieuw, maar zal de komende jaren beslist het nieuwe normaal worden.”