Medicijnverspilling tegengaan? Zo doe je dat.
Publiceerdatum
Eva van der Heide liep een maand lang het keuzecoschap Duurzaamheid, een uniek keuzecoschap dat tot nu toe alleen nog door het Spaarne Gasthuis wordt aangeboden. Zij ging samen met de afdeling neurologie aan de slag om te onderzoeken waar winst te behalen valt. Wat waren haar bevindingen?
Bij het woord duurzaamheid, waar denken jullie dan aan?" Deze vraag werd gesteld aan het team neurologie en psychiatrie tijdens het vrijdagmiddag onderwijs, dit keer verzorgd door de keuzecoassistent duurzaamheid. Een divers antwoord kwam daarop terug: “Minder gebruik van wegwerp artikelen, afval recyclen, lampen uitdoen, vervuiling door medicijnen en ook de OK en IC zijn flink vervuilend!"
Bruggen slaan
De Nederlandse zorgsector zorgt nationaal voor 7.3% van de CO2-afdruk, 4.2% van de afvalproductie, 7.5% van het zoetwaterverbruik en 13% van het abiotische grondstoffenverbruik!1 Kennis is aanwezig, maar bruggen slaan tussen theorie en praktijk is nog niet altijd makkelijk. Zeker in een omgeving als een ziekenhuis, waar zorgpersoneel hun handen vol heeft met patiëntenzorg en vele partijen meebeslissen bij beleidsvorming. Mooi, interessant, nuttig, maar ook complex.
Coschap met impact
Tijdens mijn coschap duurzaamheid wilde ik daarom niet theoretisch, maar praktisch aan de slag: een haalbaar project met impact, waar de afdeling iets mee kon. Het moest effectief zijn, absoluut niet meer werkdruk opleveren, natuurlijk de milieuvoetprint verkleinen en als het nog even kon kostenbesparend zijn. Ik las over geneesmiddelen: chemische producten (incl. geneesmiddelen) zijn verantwoordelijk voor 41% van de totale CO2-afsdruk van de zorg. Het aandeel grondstoffengebruik, afvalproductie, land- en watergebruik ligt zelfs nog hoger…Vervolgens dacht ik terug aan mijn klinische coschappen afgelopen jaren, daar verdwenen regelmatig tabletten medicatie de prullenbak in. 1 + 1 = 2, hier valt vast winst te behalen!
Medicijnverspilling
Al snel werd een plan opgesteld om medicijnverspilling op de afdeling neurologie in kaart te brengen. Zeven dagen lang heeft het team neurologie de handen ineen geslagen om alle verspilde medicatie te verzamelen in de retourbak voor de apotheek. Hele verpakkingen, delen van strips, ampullen iv-medicatie: dagelijks werd alle verspilde mediatie geteld. Samen met Robin van de apotheek keken we vervolgens welke verspilde medicijnen terug de voorraad in mochten en welke in de prullenbak verdwenen.
Interessante inzichten
Het project gaf interessante inzichten. Belangrijk om te weten om de resultaten goed te kunnen begrijpen, is dat alleen tabletten en zetpillen zijn meegenomen in de berekeningen. De cijfers zeggen dus niks over iv-medicatie, crèmes, oogdruppels, etc.
In totaal heb ik 220 verspilde tabletten kunnen tellen, dit besloeg 14% van het totaal aantal bestelde tabletten op de afdeling neurologie die week. De meeste verspilling betrof pijnstillers, hart- en vaatmedicijnen en antidepressiva. Natuurlijk is dit slechts een grove schatting van de werkelijk verspilde medicijnen, en zijn de resultaten niet representatief voor andere afdelingen dan wel ziekenhuizen. Toch hebben we door deze inzichten praktische handvatten kunnen meegeven aan de afdeling om medicijnverspilling enigszins te verkleinen!
Eva van der Heide
Keuzecoassistent Duurzaamheid