Spaarnelabs: Samenwerken aan de beste zorg voor de toekomst

Het Spaarne Gasthuis barst van de mensen met goede, innovatieve ideeën. Maar vaak is er niet genoeg tijd, capaciteit of draagvlak om ermee aan de slag te gaan. Daarom is er SpaarneLabs, dat medewerkers begeleidt bij het verkennen van innovatieve ideeën. Daarbij zoeken zij ook de samenwerking op met andere partijen in de regio. Zoals onlangs bij een speciaal wijkexperiment in Haarlem Schalkwijk.

Alle collega’s zijn welkom, alle ideeën worden serieus genomen. Of het nu gaat om het oplossen van het probleem van zoekgeraakte spullen in het ziekenhuis tot aan aromatherapie ter ontspanning voor een operatie. “De ideeën hoeven niet binnen bepaalde thema’s te vallen of te voldoen aan allerlei eisen”, zegt Mindy Asamoah, experimentenleider bij SpaarneLabs. “En dat maakt SpaarneLabs uniek. We willen een ziekenhuis creëren dat meebeweegt met de mensen die willen meedenken en doen. Daarom staan we open voor iedereen. Soms verwijzen we door naar een andere afdeling, soms gaan we er zelf mee aan de slag.”

Het betekent overigens niet dat SpaarneLabs de ideeën vervolgens overneemt. “We zijn geen ideeënbus”, zegt Mindy. “We begeleiden en ondersteunen, maar de aandrager van het idee blijft eigenaar. Wij zorgen er vanuit SpaarneLabs voor dat er ruimte is voor creativiteit en innovatie. Met als uiteindelijk doel: de beste zorg creëren voor onze patiënten in de toekomst. En dat doen we als SpaarneLabs intern – er komen maandelijks zo’n vier tot vijf ideeën binnen van collega’s – maar ook extern met andere partijen.

Deze zomer bijvoorbeeld gaf het bestuur van zorgorganisatie Zorgbalans en het Spaarne Gasthuis groen licht om aan de slag te gaan met de juiste zorg op de juiste plek, in de Haarlemse wijk Schalkwijk. Ze vroegen SpaarneLabs en Ground8, dat vernieuwende experimenten in de wijk begeleid, om daarbij te ondersteunen. “Ons doel was om een gezamenlijke ambitie te ontwikkelen om de zorgvraag van kwetsbare ouderen boven de 75 jaar terug te dringen”, vertelt Mindy. “Hoe kunnen we voorkomen dat ze in het ziekenhuis belanden? En hoe bespoedigen we de uitstroom?”

Door de vergrijzing is de zorgvraag tenslotte flink toegenomen zowel bij de eerste lijn als in het ziekenhuis, en is er steeds minder zorgpersoneel beschikbaar. “Het is daarom nodig om samen op te trekken in de wijk” vertelt Dora van den Berg, strategisch adviseur bij Zorgbalans, dan ook. “Het is zo’n complex vraagstuk om mensen met een zorgbehoefte zo lang mogelijk zelfstandig thuis te laten wonen, waar ze op hun eigen wijze vorm en inhoud kunnen geven aan hun leven. Dat kun je als zorgorganisatie niet in je eentje bereiken.”

En dus kwamen medewerkers van het ziekenhuis, Zorgbalans, maar ook ondernemers vanuit verschillende werkvelden bij elkaar bij de Waterscouts in Haarlem, op een snoeihete dag eind augustus. Yvonne Haneman van Ground8 begeleidde de dag, samen met Mindy. “Mijn missie is om het systeem zo te veranderen dat er een gezonde maatschappij ontstaat”, vertelt zij. “Ik ben voor deze dag aangehaakt door Mindy en ben daar erg blij mee. Ik werk al jaren in de wijk en ik weet uit ervaring dat je verbinders nodig hebt om echt te kunnen pionieren. Samen met een grote beslisser zoals het Spaarne Gasthuis kunnen we een opening creëren om vernieuwing mogelijk te maken.”

Belangrijk was wel dat iedereen uit zijn eigen cocon kwam, benadrukt Dora. “We hebben allemaal onze eigen blinde vlekken. Tijdens dit experiment kropen we in de huid van de oudere doelgroep, in plaats van te denken vanuit wat wíj willen aanbieden – de zogeheten design thinking methode. Dat werkte. Er ging iets bruisen en er kwamen ideeën naar boven om de infrastructuur in de wijk te verbeteren, om mensen met elkaar te verbinden, om samen met de afdeling geriatrie van het ziekenhuis aan de slag te gaan om de uitstroom van oudere patiënten te bespoedigen. Het heeft onze blik verbreed.”

Nu is het zaak om door te pakken, ziet Yvonne. “Ik wil snel een vervolg inplannen, zodat we het momentum vasthouden. Dit experiment laat namelijk echt de waarde zien van deze samenwerking: je zet alle capaciteit bij elkaar om na te denken over hoe je oudere mensen aanzet tot meer beweging, verbinding en gezonde voeding. En in slechts één dag eindig je met een hele lijst aan goede ideeën. We moeten hiermee verder.”

Ook voor Mindy was het experiment weer een bevestiging dat ze bij SpaarneLabs met het goede bezig zijn. “Er was zoveel goede energie en waardevolle input. We gaan nu kijken met welke punten we concreet verder kunnen. Het leukste aan dit werk is om zaadjes te planten. Dat doe ik eigenlijk de hele dag. Ik plant zaadjes en kijk samen met anderen wat eruit komt. Iedereen is creatief, dat is mijn stellige overtuiging. Het wijkexperiment bewees dat maar weer eens.”