Rechten en plichten

Een patiënt heeft rechten en plichten. Een arts (of andere zorgverlener) ook.

De plichten van de arts of zorgverlener zijn er voor u. Voor betere zorg voor patiënten. Ze zorgen dat arts en patiënt weten waar ze aan toe zijn.

Uw arts neemt betere medische beslissingen doordat patiënten rechten en plichten hebben.

Als patiënt heeft u recht op goede informatie van uw zorgverlener. Artsen (en andere zorgverleners) moeten u vertellen over:
- uw ziekte of aandoening
- de verschillende mogelijkheden van onderzoek en behandeling
- de voor- en nadelen van de behandeling of het onderzoek
- de vooruitzichten voor uw gezondheid
- medicijnen en eventuele bijwerkingen
Met deze informatie beslist u of u toestemming geeft voor een behandeling. Als u de informatie niet goed begrijpt, vraag dan uw zorgverlener het verder uit te leggen.
Uitslagen
U krijgt de uitslagen van onderzoeken van het laboratorium of radiologie van uw arts. Laboranten, degenen die bloed afnemen of het radiologisch onderzoek doen, kunnen u dit niet vertellen.
Toestemming
Voordat een zorgverlener u behandelt, moet u toestemming geven. Dit kan mondeling, het hoeft dus niet op papier te staan. Als u wordt opgenomen in ons ziekenhuis, gaan wij ervan uit dat u het eens bent met de hele behandeling. Soms vragen we opnieuw uw toestemming, bijvoorbeeld bij een onderzoek dat heel belastend voor u kan zijn. Wilt u een behandeling of onderzoek niet, dan geeft u geen toestemming. Laat dit altijd aan uw behandelend arts of andere zorgverleners weten. We respecteren uw beslissing. Als u geen toestemming geeft voor een onderzoek of behandeling, bespreken we samen met u wat er verder gebeurt.
Bijzondere situaties
Bij acute situaties mag een hulpverlener zonder toestemming handelen. Soms kunt u zelf geen toestemming geven. In dat geval moet de hulpverlener toestemming vragen aan familie of naasten. U kunt ook van tevoren uw wensen vastleggen in een wilsverklaring. In deze verklaring kunt aangeven welke behandeling u wel of juist niet wilt. En wie uw eventuele vertegenwoordiger of gemachtigde is.
Toestemming kinderen
Voor kinderen tot 12 jaar beslissen de ouders of voogden. Wel moet het kind verteld worden wat er precies gaat gebeuren. Kinderen tussen 12 en 16 jaar beslissen samen met hun ouders. Zijn ouders en kind het niet met elkaar eens, dan heeft het kind het laatste woord. Het kind moet dan wel alle belangen redelijk tegen elkaar kunnen wegen. Jongeren vanaf 16 jaar mogen zelfstandig toestemming geven, net als volwassenen.
Zorgverleners moeten van elke patiënt een medisch dossier bijhouden. Hierin staan alle gegevens over de behandeling, zoals onderzoeksuitslagen, brieven en operatieverslagen. Het dossier is eigendom van het ziekenhuis, u kunt het niet meenemen. U kunt kopieën uit uw dossier opvragen of uw dossier inzien.
Voordat u uw dossier mag inzien, is een zorgverlener verplicht om eventuele informatie die de privacy van derden kan schaden uit het dossier te halen. Bijvoorbeeld informatie over een familielid.
Wat staat er in uw medisch dossier?
In het medisch dossier staan alle voor de behandeling noodzakelijke gegevens. Het gaat om uw persoonlijke gegevens, bevindingen van uw behandelend arts en andere hulpverleners die bij uw behandeling betrokken zijn en kopieën van correspondentie met uw huisarts. In het dossier worden ook gegevens bewaard over de uitgevoerde onderzoeken en behandelingen. Denkt u bijvoorbeeld aan operatieverslagen, röntgenfoto’s en laboratoriumuitslagen.
Wie mag uw dossier bekijken?
Uiteraard worden alle persoonlijk gegevens strikt vertrouwelijk behandeld. Alleen u en de hulpverleners die bij uw behandeling betrokken zijn mogen dit dossier inzien. Artsen, verpleegkundigen en andere ondersteunende medewerkers, zoals assistenten en secretaresses, zijn allen gebonden aan het beroepsgeheim.
Mogen zorgverleners uw medische gegevens bekijken?
Met uw toestemming kunnen andere zorgverleners die u behandelen, zoals uw huisarts, apotheek en bepaalde ziekenhuizen, in uw dossier van het Spaarne Gasthuis kijken. En onze zorgverleners kunnen uw uitslagen van onderzoeken van AtalMedia en Streeklab Haarlem bekijken. Dit draagt bij aan goede, veilige en snelle zorg. Lees meer en geef toestemming
Mag u uw dossier inzien?
Ja, dat mag. U heeft namelijk een aantal rechten. Deze rechten zijn vastgelegd in de wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO). Bent u nog onder behandeling, dan kunt u uw behandelend arts tijdens het spreekuur vragen om uw dossier in te zien, mits daar gelegenheid voor is. Wilt u buiten het spreekuur uw dossier inzien of bent u niet meer onder behandeling, dan kunt u een kopie aanvragen.
Hoe vraagt u een kopie aan?
De afdeling patiëntenvoorlichting kan voor u (delen uit) uw dossier kopiëren. Op het online aanvraagformulier (NL) / online request form (EN) geeft u aan welke kopieën u wilt ontvangen. Het afhandelen van uw vraag duurt ongeveer 10 dagen. Houd hiermee rekening bij het maken van een afspraak in een ander ziekenhuis. U hoeft niet te betalen voor het maken van de kopieën. Bij het afhalen van de kopie vragen wij u om een geldig legitimatiebewijs te laten zien. Vraagt u kopieën aan uit het dossier van uw kind? Neem dan ook een geldig legitimatiebewijs van uw kind mee.
Kinderen
Voor kinderen tot 12 jaar beslissen de ouders of voogden. Dit betekent dat ouders of voogd(en) van een kind tot 12 jaar toestemming geven voor het kind en het dossier van het kind mogen opvragen. Kinderen van 12 tot 16 jaar mogen zelf beslissen en hun ouders of voogden beslissen mee. Daarom moeten het kind én de ouders/voogd(en) allebei toestemming geven voor het opvragen van het dossier van het kind. Vanaf 16 jaar geeft het kind toestemming en vraagt hij zelf zijn dossier op.
Nabestaanden
Na het overlijden mag de arts geen informatie geven over de patiënt of een afschrift uit het medisch dossier meegeven aan de nabestaanden. Het beroepsgeheim van de arts eindigt niet na overlijden, de patiënt kan geen toestemming geven. Alleen in de volgende situaties kan hiervan afgeweken worden:
- als de overleden patiënt bij leven toestemming hiervoor heeft gegeven en deze toestemming schriftelijk of elektronisch is vastgelegd.
- als een nabestaande op grond van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg een mededeling van het ziekenhuis heeft gekregen dat een incident heeft plaatsgevonden.
- als een nabestaande een groot belang heeft, waarbij de gegevens uit het medische dossier strikt nodig zijn. En als dit belang zwaarder weegt dan het handhaven van het beroepsgeheim. Bijvoorbeeld bij een erfelijke ziekte of medische fout.
Is 1 van deze situaties op u van toepassing? Beschrijf dan uw redenen in een brief. Vermeld in de brief ook uw relatie met de patiënt. Stuur uw brief met een kopie van uw identiteitsbewijs naar: Spaarne Gasthuis, ter attentie van de jurist gezondheidsrecht, Postbus 417, 2000 AK Haarlem. De jurist gezondheidsrecht beoordeelt uw aanvraag. U ontvangt binnen 30 dagen een reactie.
Medische beelden via link
Van gemaakte medische beelden op de afdeling radiologie of nucleaire geneeskunde (echografie, röntgenfoto, MRI-, PET-, DAT- of CT-scan) kunt u een kopie aanvragen. Voor het aanvragen van een kopie gebruikt u het aanvraagformulier. U ontvangt van ons een link om de kopie te bekijken.
Uitgebreide informatie
Uitgebreide informatie vindt u op www.rijksoverheid.nl bij het onderwerp ‘Patiëntenrecht en cliëntenrecht’. Heeft u vragen, stelt u deze dan gerust aan de afdeling patiëntenvoorlichting via telefoonnummer (023) 224 2060.
U heeft recht op een second opinion, ofwel een tweede mening. Dat betekent dat u de mening vraagt van een andere zorgverlener dan uw behandelaar. De andere zorgverlener geeft alleen medisch advies en neemt de behandeling niet over. Vraagt u een second opinion? Laat dit dan ook weten aan uw behandeld arts.
Wanneer een second opinion
U kunt bijvoorbeeld een second opinion vragen als u een belangrijke beslissing moet nemen over uw behandeling. Of als u twijfelt over een diagnose of behandeling. Vraag bij uw zorgverzekeraar wat u moet doen voordat u een second opinion vraagt en of de second opinion vergoed wordt.
Als patiënt heeft u recht op bescherming van uw persoonlijke gegevens. U moet er vanuit kunnen gaan dat alles wat u met uw arts (of een andere zorgverlener) bespreekt, geheim blijft. Alleen de personen die betrokken zijn bij uw behandeling mogen uw gegevens inzien. Ook mogen zorgverleners niet zomaar informatie doorgeven aan uw partner, familie of vrienden. Dat mag alleen met uw toestemming.
Uw privacy en het patiëntendossier
In het Spaarne Gasthuis worden uw gegevens opgeslagen in een elektronisch patiëntendossier. Dit patiëntendossier is helemaal digitaal. Het voordeel is dat alle gegevens over uw behandeling bij elkaar staan. Zo is de kans op het maken van fouten kleiner. Uw gegevens zijn altijd beschikbaar en kunnen niet zoekraken.
Regels over inzage
Natuurlijk is het belangrijk dat uw privacy goed beschermd is in een systeem, waar veel hulpverleners uit het ziekenhuis in kunnen. Er zijn daarom regels welke hulpverlener welke gegevens in uw dossier mag inzien. Ze mogen alleen uw gegevens bekijken wanneer het noodzakelijk is voor de zorg of hun werkzaamheden. Het Spaarne Gasthuis controleert regelmatig of medewerkers zich hieraan houden.
Voor sommige gegevens is uw privacy extra belangrijk. Het Spaarne Gasthuis regelt op dat moment zelf al dat niet iedereen deze gegevens kan inzien.
Privacyverklaring
In onze privacyverklaring leggen wij uit welke persoonsgegevens van u wij verzamelen en gebruiken en voor welk doel. Bovendien beschrijven wij hierin onder welke voorwaarden wij uw gegevens aan derden verstrekken. In de verklaring staat uitgelegd wat uw rechten zijn met betrekking tot uw gegevens en waar u terecht kan voor uw eventuele vragen of klachten over de wijze waarop wij met uw gegevens omgaan.
U kunt in een situatie terechtkomen waarin u niet meer voor uzelf kunt beslissen. Om ervoor te zorgen dat ook dan naar uw wensen gehandeld wordt, kunt u een wilsverklaring opstellen. Daarbij schrijft u van tevoren uw wensen zo duidelijk mogelijk op. Zo kunt u bijvoorbeeld opschrijven wanneer u niet meer wilt worden gereanimeerd. Ook kunt u aangeven wie uw vertegenwoordiger of gemachtigde is. Op uw wilsverklaring moet een recente datum en handtekening staan.
Als u een wilsverklaring heeft, vertel dit dan aan uw behandeld arts. Ook is het belangrijk dat u uw naasten vertelt over de wilsverklaring. Een duidelijke verklaring wordt in principe gerespecteerd. Een arts kan echter afwijken van de inhoud van de wilsverklaring als daarvoor gegronde redenen zijn.
Links
Wat is een wilsverklaring – informatie van de Rijksoverheid

Als patiënt heeft u ook plichten.

Informatie geven – U moet volledige, eerlijke en duidelijke informatie geven over uw gezondheidstoestand. Zo kan uw arts een goede diagnose stellen en deskundige behandeling geven.
Actief meewerken aan herstel – Van u wordt verwacht dat u actief meewerkt aan uw behandeling. U moet binnen redelijke grenzen de adviezen die u krijgt opvolgen. Voorgeschreven medicijnen moet u bijvoorbeeld gebruiken.
Identificatieplicht – U bent verplicht om u te identificeren. U moet op verzoek een geldig identiteitsbewijs zoals rijbewijs, paspoort of identiteitskaart tonen.
Financiële plicht – U moet het ziekenhuis (via uw zorgverzekeraar) betalen voor geleverde zorg.

De rechten en plichten van de patiënt zijn vastgelegd in de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO ).

Meer informatie over deze wet vindt u op Rijksoverheid.nl.

Een zorgverlener heeft twee rechten:

Een arts (of een andere zorgverlener) heeft het recht zijn eigen beslissingen te nemen, op basis van zijn deskundigheid en overtuiging. Hij hoeft niet zonder meer te doen wat een patiënt hem vraagt.
Een zorgverlener mag weigeren een behandeling of onderzoek uit te voeren, als hij vindt dat dit medisch niet noodzakelijk is.

Een zorgverlener heeft vier plichten:

Een zorgverlener is verplicht goede zorg te verlenen aan een patiënt. Daar hoort bij dat hij uw rechten als patiënt respecteert.
Een zorgverlener moet u medisch noodzakelijke zorg geven.
Een zorgverlener moet een medisch dossier bijhouden. Hierin staat alle informatie over de behandelingen die hij de patiënt gaf.
Een zorgverlener moet uw identiteit controleren voordat u gebruikmaakt van zorg.

Het Spaarne Gasthuis heeft samen met andere zorginstellingen, de politie en het Openbaar Ministerie in 2011 een convenant getekend. Hierin zijn afspraken gemaakt hoe zorginstellingen omgaan met agressie en geweld tegen hulpverleners en met het beroepsgeheim als politie informatie nodig heeft.

Belangrijk is dat medewerkers in het ziekenhuis een zwijgplicht hebben. Ze mogen geen informatie over patiënten geven. Daarnaast moet het ziekenhuis agressie en geweld registeren en aangifte doen bij de politie.